Olakosaroi-Enirio, artzain lurretatik itzulingurua

Zaldibiako Olakosaroi atsedengunetik (440 m.) abiatzen da ibilbide zirkular hau. Deposituetatik Enirio galtzada zaharra hartuz –Jentilen galtzada izenez ere ezaguna–, eta Aralarko parke naturalean barneratuz, Esnaurretako saroia (771 m.), Ondarreko eremu megalitikoa (745 m.), eta Enirioko (870 m.) eta Oiduegiko (845 m.) saroiak zeharkatzen ditu, besteak beste. Historiaren lekukotza ugari aurkituko ditu mendizaleak.

Aralarko larreetara iristeko ibilbide erosoa da Enirioko galtzada, handik Igaratzara eta Nafarroara joateko bide tradizionala. Harlauza zaharrak, artzain txabolak –udaberritik udazkenera ganadu ugari ere bai–, trikuharri, zista eta mairubaratzeen gisako monumentu megalitikoak, eta larre eremu eta pagadiak dira gizakiak antzinatik ustiatu duen lur eremu honen ezaugarri nagusiak.

Itzulerako bideak bestelako paisaia bat eskaintzen du. Pikoetan gainean (771 m.) bat egiteko goranzko eta beheranzko bideek, baina pare horretan, eskubi aldera hartuz, Mandabide izeneko bide zaharrean, Ausa-Gaztelu alderako bidea hartzen da, galtzada ezkerretara utziz. Haren bukaeran, Zaldibiako herri lurren eta Enirio-Aralarko lurren muga-lerroan, ibilbideko puntu gorena dago, Ausokoiko trikuharria (894 m.). Txindokiren eta Ausa-Gazteluren begiratoki apartekoa da gain hori.

Ausa-Gazteluren barrenetik

Hortik aurrerako bide zati guztia beherantz da, hasiera batean zidor sigi-sagatsu batean, eta Ausa-Gazteluko lepotik behera bide erosoagoan. Ibilbide honek izkin egiten dio bere egunean Nafarroako Erresumaren gaztelu eta gotorleku izan zen Ausako tontorrera igotzeari, baina denboraz ibiliz gero, ahaleginak merezi du. Gailur airosoa da, eta garai bateko gazteluaren hondakinak daude bertan. Aranzadi Zientzia elkarteak industu eta berreraiki zuen orain bi hamarkada.

Olakosaiko atsedenlekura itzultzeko aukera bat baino gehiago dago. Almitzeta izeneko parajetik galtzada zaharrera doana aukeratu da ioraingorako. Aralarrek artzaintzarekin duen lotura bertatik bertara ikusteko aukera ematen du ibilbideak, baita hainbat monumentu megalitiko bistaratzeko ere. Ibilbide guztia Aralarko Parke Naturalaren barruan da, eta dozena bat iturri ere aurkituko ditu bidean oinezkoak.