Mendez mende hainbat baserritan egin den bezala, Damian Garmendiak urtero egiten du sagardoa baserrian.
Aitona zenaren zaletasunari eta lanari eusten dio Damian Garmendia zaldibiarrak, urtero etxerako sagardoa eginez. Betidanik egin dute sagardoa Zugasti baserrian. Zaldibian ere zaletasun handia dago eta gero eta gehiago dira etxerako sagardoa egiten dutenak. «Garai batean baserri batean edo bitan egingo genuen sagardoa, eta gaur egun askotan. Edozein garajetan kupelak jarrita eta txokoak eginda dauzka jendeak», argitu du Garmendiak.
Ondorioz, sagardotegi denboraldian giro polita sortzen da Zaldibian, bataren eta bestearen sagardoa probatzearen aitzakian. «Egutegia egiten dute lokalez lokal dastaketak egiteko», zehaztu du zaldibiarrak.
Sagardoa egiteko modua asko aldatu da Garmendiak gogoratzen duenez: «Garai batean, sagarra samurtzen uzten zen ganbaran eta ustelak ere erraz joaten ziren makinara. Gaur egun, ustelak apartatu egiten dira; garbitasuna garrantzitsua da. Presioko pistolarekin garbitzen dugu sagarra». Dolarean ere egin dute aldaketa: haizezko dolarea egina daukate. Garmendiak zehaztu duenez, «kupel bat bezalakoa da. Lona bat dauka eta haizearekin eta oso presio gutxirekin zapaldu egiten da. Garai batean mahatsarentzako erabiltzen zuten sistema hori. Orain sagardotegietan erabiltzen dute», azpimarratu dute. Lana arindu dute dolare mota horrekin zaldibiarrak dioenez: «Lehenagoko dolare zaharretan pertsona askoren indarra beharrezkoa zen sagarra estutzeko. Beti laguntza eskatzen aritu behar izaten genuen».
Sagardo kupelak altzairu herdoilgaitzezkoak dira orain. «Lehengo egurrezkoetan, tenperatura kontrolatzea zaila zen; porositatea zeukan eta ez zen ondo ixten. Ondorioz, lehenago etortzen zen sagardoa».
Sagarraren garrantzia
Urriaren lehenengotan hasiko dira sagardoa egiten, sagar asko dute eta aurten etxean. Besteak beste, gazilokea, urtebia, txertakea, palazioa, gorria eta errezila erabiliko dituzte. «Gu lehenago saiatzen ginen ahalik eta sagar klase gehienak nahasten. Gazia, geza eta garratza neurri berdintsuan. Orain esaten dute, hainbat sagar klase ez botatzea hobea dela, lehenago oxidatzen direnak hain zuzen ere».
Sagardoa sorgina dela uste du Garmendiak: «Saiatu izan gara sagardo berdina egiten bi kupeletan eta ezinezkoa da. Beti desberdina ateratzen da».
Urtarrilerako prest izango dute sagardoa baserrian. Dastaketaren aitzakian otordu bat baino gehiago egingo dute Zugastin eta Zaldibiako gainerako txokoetan.
Maiatzean botilaratuko dituzte. Uxuala eta ozpina ere egiten dituzte.
