Naroa Elortza • Eraldatzaile soziala
Tonu kritikoan, zirikatzailean. 2.000 karaktere inguru. Nahiko erraza zirudien. Baina ordenagailua piztea ere kosta zait, orri zuriarengandik ihesi. Artikulua idaztea Goierrira bizitzera etortzea baino zailagoa izan dela ere esango nizueke. Kanpokoa izateagatik herriko plazan jasotako begiradak txiki uzten ditu plaza berri honek. Baina beranduegi da atzera jotzeko.
Gaindegiaren webgunera jo dut datu bila, eta ez, Debagoiena eta Goierri ez dira hain ezberdinak. Bietan industriak jan ditu lur emankorrenak, Euskal Herrikoekin alderatuta langabezia-tasak baxuagoak dira, eta biztanleko BPGak, berriz, Gipuzkoako altuenak. Jakina, bi eskualdeetan emakumeenak dira datu txarrenak.
Datu esanguratsua dakar Gaindegiaren 2019ko txostenak: Debagoienak du Gipuzkoako errenta desoreka txikiena, kooperatiben mugimenduak eskualdean duen pisu ikaragarriari esker. Goierriri buruz ez dio halakorik, baina hemen ere kooperatibek pisu nabarmena dute ekonomian: %9koa. Ez da datu makala.
Hala ere, Goierrin ez dut topatu eskualde mailako sare kooperatiborik, ekimen kolektiboak bultzatuko dituena. Kooperatibek sarri arrakasta ekonomikoa sozialaren gainetik jarri dutela jakitun gara, barne hausnarketek ere hori diote. Debagoienean, berriz, hutsune horri aurre egiteko eskualdean lanketa bat egin da urteotan, eraldaketa soziala paperetik errealitatera eramateko saiakera.
Eredu propioa bultzatuta, Goierrik ere badu horretarako aukera. %9 hori ez da ekonomia sozialak eskualdean duen pisu erreala, ez; eraldaketa sozialaren alde lanean ari diren erakundeak ez direlako soilik kooperatibak, eta izaera juridikoak ez duelako erakundea kooperatibo bihurtzen. Diskurtso hutsetik harago, kooperatibismoak eredu aldaketa bultzatu nahi duelako, eta ez gauzak etikoago egin.
Eraldaketa soziala ipar duten eragile asko dugu eskualdean, badugu sare kooperatiboa sortzeko nahikoa oinarri. Badago aukera, eta badago beharra. Handia. Bizitza erdigunean jarriko duen eredua behar dugulako, aberastasunaren edo jatorriaren arabera sailkatuko ez gaituena, zaborpean lurperatu edota birikak errautsez beteko ez dizkiguna.
