Uxue Fernandez Lasa • Irakaslea eta kirolaria
Zirkuan pailazo, akrobata, mago, trapezista, kontortsionista eta antzekoez gozatu dugu askok noiz edo noiz. Malabaristez ere bai. Ziurrenik, haurretan amets ere egingo genuen suzko pilota edo uztai haiek dantzatuz, lurrik ukitu gabe, airean mantetzeko gai izatearekin, liluratuta. Geroxeago probatu ere bai bat baino gehiagok, gorputz hezkuntzan jolas moduan, agian.
Gipuzkoako emakumeen jarduera fisiko-kirol ohiturak, oztopoak eta arrazoiak ezagutzeko ikerketan murgilduta daramagu urtebetetik gora EHUko Hezkuntza eta Kirol Fakultateko talde batek, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eskariz. Datuak jasotzeko online galdetegi bat bidali zen orain bi hilabete inguru bide ezberdinetatik, tartean Whatsapp talde pila batetara ere bai, ingurukoen laguntza eta prestasunari esker. Informazio gehiago biltzeko beste zati bat gehitu diogu, talde txikitan emakume ezberdinekin euren bizipenen inguruko elkarrizketak egitea, euren ahotsak entzun eta testigantzak jasotzea. Izan ginen Legazpin eta Idiazabalen ere. Guztira parte hartu duten 4.000 emakume ingurutik makina bat dira goierritarrak. Emakume hauei guztiei gure eskerrik beroenak.
Egunerokoan, zenbat malabare? Izan gaztea, adin ertainekoa ala adinekoa. Izan zortzi abizen euskaldun dauzkana ala arrazializatua. Izan ikaslea, langabea ala soldatadun langilea. Izan alaba, ama ala amama. Izan herri txikikoa ala hirikoa. Izan bertan sortua ala bertakotua. Gizarte egiturak esleitutako genero-rolak, martxoaren 8aren bueltan argitara atera ondoren berriz ere isilpean gorde den zaintza, lehentasun eta erruduntasunen arteko (des)orekak, ordutegien bateragarritasunerako buruhausteak, jarduera eskaintza nola eta zeren arabera antolatzen den, eta beste hainbeste oztopo eta gehiago mahai gaineratu zaizkigu. Enegarrenez. Oraingoan, ordea, etxean bertan, gure auzokide, kuadrillako, lagun, ezagun eta ezezagunen eguneroko malabare jokoak. Hau ez baita jolasa, galdu eta irabazi biak aldi berean egin daitezkeena; jokoa, baizik, galdu ala irabazi, zer galdu eta zer irabazi. Ariketa aberasgarria da belarriak erne ea gure bizilagun, bikote, maitale, lankide, ama… Emakumeek zer dioten argi ezagutzea.
Ea gai garen denon artean emakumeei, beste izen edo adjektiborik erantsi beharrik gabe, ahalbidetzeko jarduera fisiko-kirolean parte hartzea, hala nahi izanez gero, denen interes eta ahotsak erdigunean jarriz, zirkuko rol guztiak elkarrekin gorpuzteko ahaleginean ipurdikoak hartzen jarraitu gabe.
Lortuko al dugu? Gu saiatuko gara.
