Nekane Gonzalez
Itzultzailea
Orain dela 34 urteko uda. Goierritar emakumea, gerriko minari ezin eutsirik, sabelaldea puztu-puztuta duela. Senarra lanean dauka, fundizioan, eta pixkatxo bat gehiago “eustea” pentsatu du. Hori nahi luke, bai… Baina gorputz osoa mugiarazten dioten uzkurdurek ez diote bakerik ematen. Geroz eta mingarriagoak eta jarraituagoak dira gainera. Tarteka, soinean daraman jantzi zabala altxatzen du, urak botako ote dituen beldurrez. Konturatuko ahal da! Lehenengo haurra du, eta informazio apur bat bildu badu ere, gauza ugarik ihes egiten diote, eta ez daki dagokion eran jokatzeko gai izango ote den.
Putz eta putz dabil. Orain, korridorean gora eta behera; geroxeago, horma zaharkituaren aurka bizkarra jarri eta hankak tolesten dituela; eta azkenerako, konketan eskuak pausatu eta ipurdia atzerantz botata, minak harrapatutako aurpegi gorri eta izerditua ispilu kraskatuan ikusten duela. «Iritsi dun garaia, Maikarmen», dio berekiko. «Uste baino lehenago ikusiko dion aurpegia hire txikiari! Berandu baino lehen izango dun besoen artean, emango dion bularra eta kantatuko dizkion amak hiri kantatutakoak. Eutsi!». Eustea, ordea, zaila egiten zaio. Etxez kanpo zein barrualdean egiten duen bero sapak eta uzkurdurek eraginda, zorabiatzear sumatzen du bere burua. «Eroriko haiz ba… Plausta!».
Denborak ez duela aurrera egiten dirudi. Ordulariari begiratu, eta hura ere lo antzean dago, bero itsaskorrak erasanda. Senarra itzultzeko dezente falta da oraindik, eta dagoeneko ez daki zer egin. Sendagilearenera joan beharko luke lehenbailehen, baina ez dauka inori trabarik eragiteko adorerik. Senarra noiz iritsiko zain geratuko dira bai bera eta baita bere minak ere.
Sufritzea zer den txiki-txikitatik ikasi du Maikarmenek. Anai-arrebetan zaharrena izanda, seme-alabak bezala zaindu behar izan ditu-eta bera baino gaztexeagoak ziren anai-arrebak. Horregatik, ez dio beldurrik ama izateari eta haurra ia-ia berak bakarrik gobernatu beharrari. Erditzeari, ordea, beldurra baino gehiago, izua dio. Sarri egin du amets mediku mantal zuridunek bi puskatan txikitzen dutela, haurra oso-osorik atera ahal izateko. Eta izerdi patsetan esnatzen da, bihotza bularretik ateratzeko zorian, dardarka. Inguruko emakume ugari igaro dira trantze horretatik, eta bera ere gai izango dela pentsatzen du; baina bakardadean dagoenean, datorkiona zer den ez jakite horrek gaina hartzen dio gaixoari.
Uluka dabil, haurra irtetear daukala jakitun, baina inorengana jotzeko batere asmorik gabe. Senarraren zain, beti bezala. Oihuek ohartarazita-edo atea jo diote. Etxekoneko Joxe da, eta eramango duela esan eta egin, dena bat. Konturatzerako ohe ezezagun batean dago, izara zuriz estalia. Hasieratik lehor samarra iruditu zaion moja dauka laguntzaile. Hitz goxoak esaten dizkio tarteka, baina ez Maikarmenek behar dituen modukoak. Ama zena dauka gogoan. Zergatik joan ote zen hain gazterik? Han behar luke, orain. Alabaren alboan. Asko lagunduko lioke. Baina Arreba Joxepa izeneko moja dauka alboan, eta harekin konformatu behar. Askatzen hasita dago, dilatatzen alegia. Berehala jaioko dela esaten dio mojak behin eta berriz.
Ahal bezain indartsu egiten du bultza, baina nonbait txikiak ez du lau mailetako azkenekotik behera jaitsi nahi. Tresnak erabili beharko dituztela aditu dio medikuari, eta lehendik dagoena baino gehiago kezkatu da. Hori gutxi balitz bezala, senarra falta. Mototsetik askatutako ileak lokian erantsita dituela jabetzen da, izugarrizko beroa ematen baitiote. Ez du indarrik ileak atzeratzeko ere. Bultza egin nahi du. Superheroiek bezala bultza, haurra lehenbailehen jaio dadin.
Bitan banatzera doala iruditu zaionean… ikaragarrizko hutsartea sumatu du. «Haurrak kanpoan behar du, ba», pentsatu du. Baina ohartzerako, tapaki batean bilduta eraman du mojak. Eta sendagileekin geratu da bera, pitzatutako guztiak josten dizkioten bitartean.
Ordu laurden ingurura itzuli da moja. Eta bere aurpegia bezain ahots lehorrez esan dio. «Haurra hilda jaio da. Sentitzen dut». Alde egin du.
Lehendik zeukan min fisikoari ezin adierazizko min psikologikoa gehitu zaio. «Hilda? Nola da posible?». Senarra etorri denean, berak eman behar izan dio berria. Eta oraindik ere hitz haiek oihartzuna egiten diote bihotzean. «Gure txikia hilda jaio da, Antonio».
34 urte igaro dira. Goierriko kanposantu bateko hilkutxa ireki dute. Han ez da inolako hezur arrastorik.
