Izan Inurri elkartearen 2024ko egutegiko argazkia. Gorputzak.
Begirada eraldatzaile eta feminista batetik, minbiziaren prozesuetan laguntzeko elkartea da Izan Inurri. Garbiñe Zurutuza (Lazkao, 1979) inurrikide da.
Minbiziak eta minbiziari aurre egiteko prozesuek hankaz gora jartzen ditu gaixotasuna pairatzen dutenen gorputzak eta bizitzak. Minbiziaren prozesuetan laguntza eskaintzen du Izan Inurri elkarteak. Begirada eraldatzaile eta feminista batetik, minbiziaren prozesuetako fase ezberdinetan laguntzeko prest dauden emakumeen tribua da elkartea. Inurritegi berean, elkarrekin boluntario lana egiten duten inurriez osatuta dago. Epairik gabe, bizipenak partekatzeko eta ulertua sentitzeko espazio seguruak sortzen eta bultzatzen dituzte, ahalduntze indibiduala eta kolektiboa sustatuz.
Ekintza ezberdinak egiten dituzte sentipenak elkarbanatzeko: Tabuen Hitzetik Oholtzara izeneko bertso saio solidarioak, erretiroak eta tailerrak, denda solidarioa… eta 2024ko egutegirako biluztu egin dira inurriak, normatik at dauden gorputzak erdigunean jartzeko asmoz. Gaixotasunaren ikuspuntu zabalago bat eskainiz, dibulgazioa, formazioa eta akonpainamendua eskaintzen dute minbizia modu zuzenean edo oso gertukoan bizi izan duten edo bizi duten pertsonentzat.
(Min)bizi podcast-ak ere dituzte abian. Youtube-n ikus daitezke saio guztiak. «Bidaia honek negarra, algarak, hotzikarak eta garuneko esgintzeak eragin ditzake. Dogmatiko, moralista zurruna bazara, edota irreberentzia ez baduzu gustuko, ez gara podcasta entzuteak eragingo dizkizun albo efektuen erantzule egiten». Aldarri hori botatzen dute saio bakoitza hastean. Izan ere, engainurik gabe hitz egiten dute minbiziaz, gaia normalizatu eta minbiziaren inguruko mitoak hausteko lan egiten baitute.
Garbiñe Zurutuza (Lazkao, 1979) Izan Inurriko kideetako bat da. Leuzemia Mieloide kronikoa du, eta duela urtebete batu zen inurritegira. Elkarteari esker, «umoretik, askatasunetik, elkar zaintzatik eta baldintzarik gabe maitatzeko beste modu bat aurkitu» duela azaldu du.
Erabakiak askatasunetik
Minbizia diagnostikatu ziotenean, politikagintzan egiten zuen lan Zurutuzak. Duela zazpi urte izan zen, 2016an. Beasaingo Udalean EH Bilduko zinegotzi zen, eta EH Bildun euskara eta kultura arduraduna. Sei hilabete zeramatzan gaizki sentitzen, baina estresa zela pentsatzen zuen. Analitika bat eskatu zion medikuari, ez baitzioten analitikarik egin. Hurrengo egunean jaso zuen deia, bilera batean zegoela. «Bileratik atera eta nire sorpresa izan zen medikuak telefonoz esan zidala leuzemia neukala. Petrifikatuta geratu nintzen. Hor hasi zen prozesu guztia». Hor hasi ziren tabu eta mito guztiak ere. Esate baterako, ilea eroriko zitzaiola uste zuenez, ilea rapatu zuen, baina ez zitzaion erori.
«Tabu asko fisikoak dira». Bularreko minbizia dutenen kasuan, adibidez, mastektomia egin ondorengo hurrengo pausoa berreraikitzea dela entzun ohi dute adituengandik. Tabu horien aurrean, bakoitzaren erabakiaren garrantzia azpimarratzen du Inurrik. «Bakoitzaren gorputzarekiko erabakiak bakoitzak askatasunetik hartzea aldarrikatzen dugu», azaldu du Zurutuzak. Minbizia bizitzeko modu guztiak zilegi direla aldarrikatu nahi dute, eta minbizia ez dela arrosa kolorekoa, «marroi handi bat baizik». Horri aurre egiteko, prozesuko edozein fasetan bizitzen dituzten zalantzak, kezkak, beldurrak, desirak, analitiken emaitzak…elkarbanatzen dituzte inurriek, gaiari normaltasunez helduz eta normaltasun hori gizartera zabalduz.
Sistema prekarioa
Bolondres bezala egiten dute lan inurritegian. Horregatik, finantziazio bide ezberdinak jorratzen dituzte. Orain enpresetara jo dute. Fagorretik 20.000 euro lortu dituzte, eta Zurutuzak Goierriko kooperatibetako ateak joko ditu diru laguntzak eskatzeko. Ekintza ezberdinen bidez lortutako dirua minbiziaren ikerkuntzara eta erretiroak antolatzera bideratzen dute.
Finantzazioari lotuta, osasun sistema publikoaren prekarietatea eta zerbitzu integral baten falta salatu du goierritarrak. Profesional ezberdinen laguntza behar dute. Psikologoa, nutrizionista, kirol aditua… Gizarte Segurantzak ez die zerbitzurik eskaintzen. Estatistiken arabera, batez beste 10.000 euro gastatzen ditu minbizia duen pertsona batek urtean gaixotasunagatik. Prekarietatea salatu duen bezala, eskerrak eman dizkie Osakidetzan lan egiten duten pertsonei, bereziki bera artatzen duten Izaskun Zeberio medikuari eta Maria Rua erizainari, «enpatia, goxotasun eta gertutasunagatik».
Iñurritegia zabaltzen
Julene Illarramendik eta Miren Cuerdok sortu zuten elkartea 2019an, eta urtez urte hazten joan da. Egun, ehunka inurri daude inurritegian. Zurutuzak minbizia diagnostikatu dieten emakumeei dei egin die gaia normalizatzera eta Izan Inurrira gerturatzera (izan.inurri@gmail.com/613448268). «Oso prozesu gogorrak dira, eta hortik pasa denak ulertuko dizu ongien. Indartsuak garela pentsatu dezakegu, edozerekin ahal dugula, baina hau Dragon Kahn bat da». Feminismotik, minbiziarekiko begirada eraldatzeko lanean segituko dute inurritegian, esan ohi duten esaldiari kasu eginez: «Hil arte Bizi!».
Lehenengo (Min)bizi Kongresua
Joan den asteko larunbatean, abenduaren 16an, lehendabiziko (Min)bizi Kongresua egin zen Donostiako Tabakaleran, Izan Inurrik antolatuta. Gazi-gozoa izan zen eguna bera, kongresua hasi baino hamar minutu lehenago jakin baitzuten Aitziber Ugartemendia Zubeldia kidea hil zela. Hitzezko omenaldi txiki batekin ekin zioten kongresuari.
Elkartearen esanetan, «tribuaren indarra» nabaritu zen horretan ere, egoera horren aurrean aurrera egin baitzuten. «Oso positibotzat» eta «beharrezkotzat» jo dute ekimena, eta bertaratutakoen esker ona eta jakin mina nabarmendu dituzte. «Motz gelditu dela esan digute askok. Milaka kongresu egiten dira minbiziaren inguruan, baina gure ikuspegi feminista eta eraldatzailearekin, ez horrenbeste».
