Kizkitza Ugarteburu (Igartubeiti baserriko teknikaria)
Gipuzkoako Foru Aldundiak, mota horretako arkitektura tradizionala gordetzeko testuinguruan, Ezkio-Itsason dagoen Igartubeiti baserria erosi zuen 1992an. Baserria jatorriz XVI. mendekoa da, baina handitu egin zen XVII. mendean. Nabarmentzekoa da sagardoa egiteko erabiltzen zen habe luzeko dolarea, baserriaren elementu bereizgarrienetako bat, Euskal Herrian gutxi batzuk gelditzen baitira.
Horrez gain, baserriak ia osorik zituen jatorrizko egiturak eta, beraz, Gipuzkoako Foru Aldundiak erabaki zuen martxan jartzea eredugarritzat jo den baserria berritzeko proiektua, XVII. mendean Igartubeiti baserriak zuen itxura berreskuratzeko. 2001eko udan, Igartubeiti baserriak ateak ireki zituen. 2007an, berriz, baserrian bertan jendeari emandako informazioa osatzeko asmoz, Interpretazio zentroa ireki zen. Bertan, harrera gunea, ikusentzunezkoen ibilbidea, erabilera anitzeko gunea (lantegi pedagogikoak eta aldi baterako erakusketak) eta denda daude.
Igartubeiti baserrian urrian ospatzen den Sagardo Astea da jarduerarik zirraragarriena eta garrantzitsuena. XVI. mendeko baserritarren ohiko prozedura jarraituz, dolareko lana berreskuratu eta jendeari jarduera haren berri zuzenean eta zehatz-mehatz eskaintzen diogu. Aurten urriak 9tik 18ra bitartean prentsatuko da sagarra, astean zehar egunero goizeko 11:30etan eta larunbat zein igandea, goiz eta arratsaldez, 12:00etan eta 17:00etan. Bi egun hauetan, Arizkungo Jo ala Jo elkarteak kirikoketa eskainiko du eta Yartu elkartekoek Kortaberria familia antzestuko dute.
Aurten sagar gutxi dagoen arren, Ezkio-Itsason bildutako sagar bariedade ezberdinak ere izango dira ikusgai. Azken edizioetan bezala, argazki lehiaketa eta sagar edo sagardoarekin egindako errezeten lehiaketa ere antolatu ditugu.
Bestalde, azkeneko urteetan bezala, aurten ere gastronomi jarduera izango dugu, Josu Landa, Ezkioko Ostatuko sukaldariak zuzenduko du tailerra eta bertan, parte hartzaileek bi plater egingo dituzte urriak 17an, ostegunean, arratsaldeko 18:30etatik aurrera Igartubeitiko Interpretazio zentroan.
Sagarra estutuz lortutako muztioa kupeletan sagardo bihurtu ondoren, martxoan, barrikotea antolatzen dugu, sagardoa dastatuz eta bertsoekin gozatuz, festa giro alaiean. Igartubeiti baserriko dolarean sagardoa egiteaz gain, musika kontzerturako eszenatoki ere bihurtzen dugu bertako akustika bereziaz gozatuz.
Hezkuntza programari dagokionez, ikastetxeei zuzendutako ibilbide gidatuez gain azpimarratzekoa da familiei zuzendutako eskaintza, hilabetero 2 larunbatetan tailerrak antolatuz. Familiei zuzendutako txartela ere martxan ipini dugu abantailak eskainiz. Hemendik aurrera haurrek beraien urtebetetzea Igartubeitin ospatzeko aukera ere izango dute.
Epe luzerako egitasmo eta programak koproduzitzen ditugu Igartubeitin, beste eragile batzuekin lankidetzan, AREAGO egitasmoa, esaterako. Baserria eta Interpretazio zentroa ezagutzen duten bisitariek, bertan eskuratuko duten mugikorraren bitartez, bi kontakizunez gozatzeko aukera dute. Lehenengoa, Maialen Lujanbioren eskutik, baserri inguruko ibilbide bat da, non pertsonai ezberdinen bitartez, sagardo garaian baserrian gertatutako pasadizo baten kontakizuna azaltzen dituzten bertsoak “ezkutatzen” diren.
Arantxa Iturbek sortu du bigarrena. Lau denbora eta lau pertsonai-ahots kokatu ditu museoaren inguruan, ejerzitotik ihes doana, bere senarretik ihesi doana, mundu modernotik ihesi doana eta etxetik ihes egin ezin duena. Informazio gehiago: www.igartubeitibaserria.net
